Thiền Takigyo - phương pháp thiền truyền thống của người Nhật

Takigyo là phương pháp thiền truyền thống của người Nhật Bản. Người thiền đứng dưới chân thác nước, cầu nguyện trong khi dòng nước xối thẳng vào người. Phương pháp này giúp người thiền vừa thanh tẩy thân thể lẫn tâm trí vừa hòa mình vào thiên nhiên, gột sạch được những âu lo muộn phiền của cuộc sống.

Takigyo được tổ chức vào tháng 1 – thời điểm lạnh nhất trong năm, đây là nghi thức thanh tẩy nghiêm ngặt thu hút tín đồ khắp cả nước cùng thực hiện và trở thành một truyền thống không thể thiếu vào mùa đông của người Nhật Bản.

Trang phục yêu cầu là “Shiro-Shozoku”, một loại áo choàng màu trắng dành cho người đã mất. Tuy nhiên, tùy vào địa điểm tổ chức, trang phục của nam và nữ có thể khác nhau. Chẳng hạn, tại một số nơi, đàn ông tham dự sẽ chỉ mặc fundoshi (một loại quần lót gần giống với tã), còn nữ giới mặc áo choàng ngắn.

Thiền Takigyo thường được tổ chức tại những ngôi chùa trên núi ở Nhật – nơi có vị trí thuận lợi như thiên nhiên và thác nước để thực hành. Tại đây, những người tham thiền sẽ sinh hoạt, nghỉ ngơi và thiền dưới thác nước theo hướng dẫn của các thầy tu trong chùa. Đúng 5h sáng, họ sẽ được đánh thức và chuẩn bị để di chuyển đến vị trí thác nước, trong suốt đường đến thác, họ cũng được yêu cầu giữ yên lặng và chỉ tập trung vào con đường phía trước, tuyệt đối không ngoái lại đằng sau cho đến khi tới nơi như một cách giữ tâm lặng trước khi tham thiền.

Khi đến nơi, mỗi người sẽ được chia một khu vực để thực hành. Trước khi bắt đầu, cần khởi động cơ thể kỹ càng, tập các bài tập phát triển cơ bụng, ngủ đủ giấc. Những người bị đau lưng, cổ, vai, gặp các vấn đề về tim, say rượu, không nên tham gia thiền.

Điều đầu tiên cần làm khi bắt đầu thiền là cúi người về phía trước, hai tay chạm ngực như một lời chào. Khi đến lưu vực thác, người thiền phải quỳ gối, dùng muôi gỗ múc nước đổ lên hai vai, đọc họ tên đầy đủ. Tiếp đến đứng dậy, chắp tay trước ngực, vái lạy ba lần khu vực chính giữa, bên trái, bên phải thác. Sau đó quay lưng lại thác nước, để nước thác xối lần lượt vào vai bên phải trước, vai bên trái sau, đến cổ, rồi cả cơ thể.

Khi mới tiếp xúc với nước, nên tránh để nước thác xối thẳng vào đỉnh đầu bởi đó là một “tử huyệt”. Lúc thiền và cầu nguyện, cố gắng tập trung giữ nhịp thở đều. Khi nước thác xối từ trên cao xuống, người đứng dưới trong trạng thái tĩnh tâm, thở đều và cầu nguyện. Tùy vào sức nước, trạng thái sức khỏe, thời gian thiền có thể kéo dài từ 1 đến 20 phút, hoặc lâu hơn.

Trong khi thiền, các thầy tu bên ngoài niệm câu thần chú Hannya Shingyo (Câu thần chú của trái tim). Người đứng dưới thác là nam, câu thần chú được niệm 7 lần, người thiền nữ sẽ niệm 3 lần. Vừa niệm, các thầy tu vừa đếm chuỗi tràng (juzu) 108 hạt đeo trên cổ tay. Trong đạo Phật, số 108 tượng trưng cho 108 phiền não của con người. Người ta tin 108 phiền não này sẽ được xóa bỏ vào dịp cuối năm.

Bên cạnh cầu nguyện sự an lành, hạnh phúc trong cuộc sống, thiền Takigyo còn có ý nghĩa sâu xa giúp con người gần gũi, kết nối hơn với thiên nhiên. Từ xa xưa, người Nhật ý thức rõ mối quan hệ không thể tách rời giữa thiên nhiên và con người như cung cấp thức ăn hay thậm chí thiên tai đe dọa. Do vậy, việc hòa hợp, gần gũi và thấu hiểu thiên nhiên là không thể thiếu.

Ngày nay, thiền Takigyo không chỉ phổ biến với người Nhật mà còn rất hút khách nước ngoài đến trải nghiệm. Một du khách thiền dưới thác tại chùa Izurusan Manganji, tỉnh Tochigi, chia sẻ: “Trong 20 giây đầu, nước rất lạnh, bạn sẽ cảm giác như bị sốc nhiệt vì cái lạnh buốt óc. Quần áo thì thấm nước gần như trong suốt nhưng lúc đó bạn sẽ chỉ quan tâm làm sao để tồn tại dưới cái lạnh buốt thay vì bạn đang trông như thế nào. Khi nước xối vào người, tôi cảm nhận từng giọt nước va đập trên vai. Tuy nhiên, sau khi trải qua những căng thẳng ban đầu, dần dần tinh thần bạn sẽ thanh thản hơn, tâm trạng được cải thiện rõ rệt, mọi muộn phiền dường như theo nước trôi đi mất”, nữ du khách nói.