Bài dự thi: GIA ĐÌNH CỦA TÔI 2021 – Mẹ – Người thầy vĩ đại nhất!

Trong tâm trí của tôi còn hằn in kí ức khi Mỹ đem bom B52 ra bắn phá miền Bắc. Lúc nghe tin chúng ném bom ở gần chỗ mẹ dạy, tôi đã khóc khi dẫn hai em nhỏ ra ngoài đường ở nơi sơ tán chờ mẹ về. Nhìn từng dòng người hối hả đạp xe trong đêm tối, ba chị em đã đứng khóc cho đến khi nhìn thấy hình dáng quen thuộc của mẹ trên chiếc xe đạp cà tàng. Mẹ vội vàng quăng chiếc xe bên vệ đường, ôm chầm lấy các con mà khóc khi thấy các con vẫn bình yên.

“Mai Quyên, sao mỗi lần giảng bài Một người Hà Nội của Nguyễn Khải, mình lại nhớ mẹ Quyên ghê lắm. Cô có đầy đủ yếu tố của người Hà Nội nhé: Lịch thiệp, vui vẻ, dạy dỗ con cái biết yêu thương và trở thành người tốt. Mình nhớ mãi những bữa cơm đạm bạc nhưng rộn rã tiếng cười, món khoai mì chiên hay chè đậu xanh cô nấu. Mà hồi đó, cả đám như một lũ ma đói kéo nhau từ ký túc xá về nhà Quyên, báo hại cô phải lo cho cả đám ăn uống. Mà hồi đó còn bao cấp, tất cả phải mua theo tiêu chuẩn. Gạo còn phải độn bo bo mới đủ ăn thế mà mẹ Quyên vẫn vui vẻ tiếp đón bọn này…”

Tôi xúc động ngồi nghe bạn bè thời đại học sau ba mươi năm mới gặp lại nhưng vẫn dành cho mẹ những lời lẽ đầy yêu thương, cảm phục. Sau này đã có lần tôi hỏi mẹ:

– Sao hồi đó mẹ không dặn con là, lần sau đừng dẫn bạn về chơi nữa. Gạo không đủ ăn mà cứ đãi bạn hoài.

– Thì mẹ nghĩ các bạn cũng như con, xa nhà thiếu thốn nên muốn bù đắp cho các con. Hôm sau ba mẹ ăn ít đi cũng được…

Mẹ tôi vốn là một cô gái xinh xắn được sinh ra và lớn lên ở phố thị. Ngoài những buổi đi học, mẹ là chị cả của năm người em nên sớm phải chia sẻ gánh nặng mưu sinh cùng gia đình. Những buổi sáng thức sớm nấu đồ ăn, rồi rửa hàng thau chén đầy cho tới khuya là công việc hàng ngày của mẹ. Cuộc sống vất vả sớm phải phụ ông bà ngoại nấu cơm tháng cho khách đã giúp mẹ có tài nấu nướng rất ngon.

Mẹ tôi như một đóa hoa tự vươn lên trong bao khó nhọc và trở thành một cô giáo tiểu học. Bao thế hệ học trò đã được mẹ dạy dỗ lên người. Thời thanh xuân của mẹ có bao người theo đuổi nhưng trái tim của cô giáo trẻ lại rung động trước một chàng bộ đội miền Nam tập kết ra Bắc hơn cô tới mười một tuổi. Có lẽ tính chân thật và sự yêu thương đùm bọc mọi người của chàng trai phương Nam một mình trên đất Bắc đã chinh phục trái tim mẹ để họ nên vợ nên chồng.

Và cuộc sống của người vợ trẻ lại phải đối đầu với bao khó khăn trong khói lửa của chiến tranh. Ba tôi là người lính, là nhà văn quân đội, phóng viên chiến trường nên quanh năm ba có mặt khắp các chiến trường phía Nam, phía Bắc rồi Cam Pu Chia. Một mình mẹ ở hậu phương như một người chinh phụ vừa đi dạy, vừa nuôi con, lo lắng ngóng trông tin tức của chồng nơi chiến trường ác liệt. Nghe tin chiến sự đang diễn ra nơi chồng đang làm phim chiến trường dưới bom đạn ở cầu Hàm Rồng, Hòn Mê, Bạch Long Vĩ, đường mòn Hồ Chí Minh… là ruột gan mẹ như thắt lại. Mẹ như nuốt tất cả nước mắt vào trong tim để trở thành chỗ dựa vững chắc cho ba đứa con thơ dại.

Trong tâm trí của tôi còn hằn in kí ức khi Mỹ đem bom B52 ra bắn phá miền Bắc. Lúc nghe tin chúng ném bom ở gần chỗ mẹ dạy, tôi đã khóc khi dẫn hai em nhỏ ra ngoài đường ở nơi sơ tán chờ mẹ về. Nhìn từng dòng người hối hả đạp xe trong đêm tối, ba chị em đã đứng khóc cho đến khi nhìn thấy hình dáng quen thuộc của mẹ trên chiếc xe đạp cà tàng. Mẹ vội vàng quăng chiếc xe bên vệ đường, ôm chầm lấy các con mà khóc khi thấy các con vẫn bình yên. Ở nơi sơ tán, mẹ vẫn tranh thủ trồng rau, nuôi gà để bữa ăn của các con có đủ chất dinh dưỡng.

Mẹ là cô giáo nên trong cách dạy con của mẹ có phần khá nghiêm khắc. Mẹ dạy các con từ cách rửa mặt, đánh răng mỗi tối cho đến cách ăn nói, cách cầm đũa chén sao cho lịch sự. Mẹ dạy chị em phải yêu thương, hiếu thảo với ông bà cha mẹ cho đến cách ăn mặc phải gọn gàng, sạch đẹp cho dù là áo vá. Dù vất vả thế nào nhưng bao giờ mẹ cũng kiểm tra bài của ba chị em rất kỹ càng. Mẹ nói rằng: không có kiến thức thì không thể thành công. Có lẽ nhờ tính nghiêm khắc của mẹ mà suốt những năm học phổ thông, tôi luôn là học sinh giỏi.

Đến khi có chồng con, ôm con trong những khi con bệnh mà lòng càng thương mẹ vô ngần. Bên tôi còn có chồng phụ tiếp, còn ngày xưa, chỉ có mình mẹ gồng gánh tất cả. Cái tính chịu thương chịu khó, tiết kiệm của mẹ đã trở thành bài học quý giá theo suốt cuộc đời tôi.

Thời chiến tranh gian khổ là thế nhưng mỗi khi ba tôi về phép là mẹ lại có nhiều món ngon để bồi dưỡng cho bốn cha con. Một con gà mà mẹ chế biến thành rất nhiều món. Lòng gà xào đậu que, cổ cánh gà nấu canh chua, một phần gà ướp gia vị chiên rồi rưới nước sốt lên thơm phức. Ngày ấy mấy chị em đều mong mỏi ba về phép không chỉ cho thỏa nỗi nhớ mà còn được ăn ngon.

Sau chiến tranh, gian khổ vơi đi nhưng khó khăn vẫn không phải là ít. Mẹ vẫn đi dạy nhưng phải nuôi heo, nuôi gà vịt tăng thêm thu nhập. Những chắt chiu dành dụm ấy đã giúp mẹ nuôi ba chịem ăn học thành tài và giúp đỡ thêm cho những người thân họ hàng.

Sau này khi các con đã khôn lớn, kinh tế gia đình khá hơn nhưng mẹ vẫn là một người phụ nữ truyền thống. Ngày sinh nhật mẹ, các con chiêu đãi ở nhà hàng cho mẹ đỡ vất vả nhưng khi nghe giá tiền, mẹ nhất định tổ chức ở nhà. Trong bữa tiệc, mẹ trở đầu đũa gắp thức ăn mời mọi người với nụ cười  rạng ngời hạnh phúc, đặc biệt là khi mẹ chuẩn bị từng phần đồ ăn bưng tặng cho hàng xóm. Có lẽ vì thế mà nhà mẹ tôi không bao giờ vắng tiếng cười nói của mọi người. Khi mẹ bị bệnh không đi lại được, hàng xóm thay phiên nhau qua nhà tiếp em tôi chăm sóc mẹ. Có người còn xoa bóp, gội đầu, tắm rửa cho mẹ như người thân trong gia đình. Thậm chí cả việc đi vệ sinh, những người bạn của mẹ cũng không ngại ngần… Tôi thấu hiểu những lời dạy rất bình dị của mẹ “của cho là của còn con ạ”. Mẹ có thể nhịn ăn, nhịn uống để nhường món ngon cho mọi người.

Hôm về thăm mẹ, nhìn dáng mẹ đứng chờ mình ở ngoài cửa với mái tóc chải gọn gàng. Bước đi của mẹ nay bước thấp bước cao, di chứng sau một lần bị té, tôi ôm lấy mẹ nghe nước mắt đã ngập bờ mi. Bước vào nhà, tôi đã thấy mẹ chuẩn bị những món ăn mà tôi thích. Bao giờ về với mẹ, tôi cũng cảm nhận tất cả sự ấm áp yêu thương của mẹ dành cho các con cháu. Mẹ vẫn tiết kiệm từng thau nước rửa rau để tưới cây, vẫn ăn sáng bằng mì tôm nhưng dành tiền lương hưu khen thưởng cho các cháu.

Nhiều người nói tôi là bản sao của mẹ và tôi tự hào về điều đó. Tôi viết trong thiệp mừng nhân Ngày của Mẹ “Cảm ơn mẹ đã sinh ra con trong bao khó nhọc và nuôi dưỡng con khôn lớn. Cảm ơn mẹ suốt đời đã yêu thương và lo lắng cho chúng con. Cảm ơn vì mẹ đã là mẹ của chúng con và con được là con của ba mẹ”.

Ai cũng có những thần tượng cho riêng mình nhưng với tôi thì mẹ chính là người thầy vĩ đại nhất để tôi thấu hiểu rằng

“Con dù lớn vẫn là con của mẹ
Đi suốt đời lòng mẹ vẫn theo con”

(Chế Lan Viên)

     Hoàng Mai Quyên (TP. HCM)