Bụi mịn PM 2.5 – “Sát thủ” thầm lặng cho sức khỏe và làn da

Hạt bụi mịn PM 2.5 đã được nhiều chuyên gia cảnh báo mang đến tác hại lâu dài cho sức khỏe, tuy nhiên, không chỉ gây các bệnh liên quan đến hệ thống hô hấp, hạt bụi này còn là “sát thủ” thầm lặng đang từng ngày hủy hoại làn da của con người. Cùng với đại dịch Covid-19, ô nhiễm môi trường đang khiến sức đề kháng giảm sút, nguy cơ lây nhiễm tăng cao, vậy chúng ta cần làm gì để phòng tránh.

Tác hại kép ít người biết

Bụi mịn hay bụi PM 2.5 là những hạt bụi li ti trong không khí có kích thước 2,5 micron trở xuống, để dễ hình dung chúng ta hãy so với kích thước đường kính của 1 sợi tóc, thường là 50-70 micromet, nghĩa là đường kính của bụi PM2,5 nhỏ chưa đến 1/30 lần đường kính của sợi tóc. Nó được hình thành từ các chất như carbon, nitơ và các hợp chất kim loại khác, lơ lửng trong không khí. Khi nồng độ bụi PM2.5 trong không khí ngoài trời tăng lên, không khí sẽ mờ đi và tầm nhìn bị giảm trông giống như sương mù.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), chỉ số PM 2.5 nên ở dưới mức 25 μg/m3 trung bình 24 giờ. Tuy nhiên, tại các đô thị Việt Nam như TP. HCM hay Hà Nội thì nồng độ bụi PM 2.5 lại đang vượt chuẩn. Điều này gây ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe con người và làn da trở thành bộ phận ảnh hưởng nghiêm trọng nhất khi trực tiếp tiếp xúc với các hạt bụi mịn.

Theo TS.BS Trương Thị Ngọc Lan – Phó Viện trưởng Viện Y Dược học Dân Tộc TP.HCM cho biết: “Bụi mịn PM 2.5 vì có kích thước siêu nhỏ nên rất dễ chui vào lỗ chân lông trên da, làm tắc nghẽn bộ phận này. Trong khi đó, lỗ chân lông lại là nơi đào thải mồ hôi, độc tố trên cơ thể, nếu mồ hôi, bã nhờn không ra được sẽ vô tình tạo thành môi trường cho vi khuẩn, khiến da nổi mụn, sạm, nám, sần sùi và đặc biệt bị khô da, thậm chí nhiều trường hợp bị mẩn đỏ, dị ứng”.

TS.BS Ngọc Lan cũng nhấn mạnh về lâu dài khi liên tục hít bụi mịn, sẽ ảnh hưởng hệ hô hấp, niêm mạc vùng phổi bị ảnh hưởng trong việc hấp thụ oxi. Khi phổi không tốt, cơ thể dễ bị suy nhược mà biểu hiện rõ rệt nhất là da trắng bệch, thiếu sức sống. Do đó, ảnh hưởng của loại bụi này là ảnh hưởng kép, có tác hại cả bên trong lẫn bên ngoài. Điều nguy hiểm của loại bụi này chính ở kích thước siêu nhỏ nên mắt thường khó nhìn thấy, dẫn đến người dân chủ quan trong việc phòng tránh.

Bên cạnh đó, một trong những nguy cơ lớn của bụi mịn PM 2.5 hiện nay chính là việc đại dịch Covid-19 đang lây lan nhanh trong cộng đồng, dưới tác hại của bụi mịn, hệ thống hô hấp của con người làm việc quá tải dẫn đến suy nhược, sức đề kháng giảm, trở thành “mồi ngon” cho Covid-19 hoành hành.

Làm gì để tránh bụi mịn, tăng sức đề kháng phòng dịch?

Nhiều người lo lắng khi gặp tình trạng bụi mịn tạo thành lớp sương mờ sáng sớm và chủ động phòng tránh bằng cách đeo khẩu trang. Tuy nhiên, thực tế, khẩu trang thông thường như khẩu trang vải không thể lọc được bụi có kích thước nhỏ. Trong khi đó, khẩu trang y tế chỉ hạn chế 30-40% lượng bụi. Để ngăn được những loại bụi có kích thước siêu nhỏ như PM2.5, chúng ta cần sử dụng loại khẩu trang chuyên dụng. Bạn cũng có thể trang bị khẩu trang N95 hoặc N99 khi lưu thông trên đường. Đây là loại khẩu trang đáp ứng khả năng lọc bụi, vi khuẩn tốt.

Ngoài ra, TS.BS Ngọc Lan cũng khuyên nên tích cực rửa sạch mũi để làm sạch hệ hô hấp sau khi đi ngoài đường về. Bạn có thể dùng khăn sạch để rửa hoặc trực tiếp rửa bằng nước. Riêng đối với làn da, cần tích cực rửa sạch bằng sữa rửa mặt, tẩy tế bào chết cho da từ 2-3 lần trong tuần và chủ động bôi kem chống nắng bất cứ khi nào cần ra đường.

Bên cạnh đó, bạn cũng nên hạn chế lưu thông vào những lúc đường đông, tránh khu vực thường bị ô nhiễm như khu công nghiệp, đường cao tốc… Lựa chọn sống nơi thoáng nhất có thể, nhiều cây xanh càng tốt và bảo vệ cơ thể trước khi ra đường.

Kết hợp tập luyện thể dục, thể thao nâng cao sức khỏe, cải thiện sức đề kháng đồng thời xây dựng chế độ ăn đầy đủ bao gồm trái cây, rau quả chứa nhiều vitamin, chất khoáng và protein từ thịt, cá, trứng sữa… vào bữa ăn hàng ngày.

Với những biện pháp trên, chúng ta có thể tăng được sức đề kháng của bản thân, bảo vệ sức khỏe lẫn làn da, đặc biệt sức đề kháng cao, tránh được nguy cơ lây nhiễm Covid-19.

Nguyên Anh