Bài dự thi: GIA ĐÌNH CỦA TÔI 2021 – Tình thương của nội

Nội giờ đã không còn, chiếc cối xay cũng nằm lặng yên một góc nhà mát – nơi gia đình tôi lưu giữ những ký ức về nội, thân xác nó còn đây nhưng linh hồn nó có lẽ đã theo nội từ lâu. Mỗi lần đi ngang qua chiếc cối xay là bước chân tôi lại ngập ngừng, lòng bỗng dưng nhớ thương nội da diết.

Bánh bèo cô Hai nổi tiếng nhất ngã ba An Sơn thời đó, bởi nội tôi pha nước mắm đặc biệt ngon và bánh bèo đặc biệt thơm. Tôi còn nhớ rõ, ngoài sáu mươi tuổi mà nội vẫn còn buôn gánh bán bưng, vất vả trăm bề. Từ tờ mờ sáng, nội đã tất bật quang gánh ra khỏi nhà. Đến tầm trưa thì nội về, lại ngâm gạo, xay bột, chẻ củi, làm bì thịt, hấp bánh… không phút nào rảnh tay.

Mỗi lần nhìn tấm lưng còng của nội đang loay hoay bên cối xay là thêm một lần tôi xót xa và âm thầm hạ quyết tâm sẽ học thật giỏi để phụng dưỡng nội, để nội có cuộc sống an nhàn hơn sau này.

Tôi vẫn hay giúp nội những việc lặt vặt như gọt cà rốt, thái sợi làm đồ chua. Những năm tháng sống cùng với nội, tôi được nội bảo ban rất nhiều việc nữ công gia chánh, đặc biệt là khoản nấu ăn.

Nội làm nước chấm gì cũng ngon nhức nách, nấu món gì tôi ăn cũng nghiện. Mỗi lúc theo chân nội vào bếp, nội chỉ dạy tôi cách chế biến. Để cho ra đời bát nước mắm ngon thì công đoạn pha chế cũng thật cầu kỳ. Ban đầu cần cho đường, nước mắm vào nồi rồi khuấy đều, đun với lửa nhỏ chừng vài phút cho sánh lại. Tiếp theo cho nước ấm vào bát, thêm nước cốt chanh vào và khuấy đều, lại đổ hỗn hợp mắm đường vừa đun vào bát rồi khuấy tiếp. Phần tỏi và ớt băm nhuyễn lưu ý thêm sau cùng để chúng nổi lên bề mặt, như vậy bát nước chấm sẽ đẹp hơn…

Nội còn dặn thêm, nếu chưa quen với liều lượng thì để làm được bát nước mắm chua ngọt “ổn”, chỉ cần dùng nước ấm pha thành nước chanh vừa uống, sau đó từ từ thêm nước mắm vào cho đến khi nếm vừa miệng thì ngưng. Cứ thế, lâu ngày dài tháng tôi cũng giắt lưng kha khá “bí quyết gia truyền” từ nội.

Nội thường dạy: “Đàn ông thích mùi vị gia đình nên bếp trong nhà không thể tắt”. Cũng nhờ lời răn dạy từ thuở ban sơ của nội mà tôi biết cách giữ gìn hạnh phúc gia đình. Hay nói theo tư tưởng hiện đại: “Con đường ngắn nhất đến trái tim người đàn ông là đi qua dạ dày của họ!”. Thoạt nghe có vẻ hài hước, nhưng suy nghĩ thấu đáo thì lại chuẩn không cần chỉnh. Mà những chuyện này, nội tôi đã ngầm khuyên bảo từ lâu.

Trong đám cháu, nội thương tôi nhất. Có thể là do tôi ngoan, có thể là do tôi học giỏi hoặc hiểu chuyện, cũng có thể là chẳng vì lý do nào cả! Có lần, chị họ tôi thấy nội đang mua đồ ăn thì nói: “Tú nó đòi ăn bò lá lốt đó nội”, thế là nội mắng luôn:“Có mày đòi chứ Tú nào đòi!”. Chuyện này tôi được cô bán đồ ăn kể lại cho nghe. Nội mắng chị là vì nội biết rõ tính tôi, trước giờ nội nấu món gì là tôi ăn món đó, không hề đòi hỏi.

Vì chuyện ấy mà chị ghét nội rồi không ưa luôn cả tôi. Chị bảo đều là cháu mà nội bên trọng, bên khinh, bên này đội, bên kia đạp. Bởi còn trẻ con nên trong lúc tức giận chị còn mạnh miệng nói: “Mai mốt nội chết con không thèm để tang!”.

Mỗi lần nhà có giỗ hay những hôm cúng mười sáu có bánh cấp, bánh cúng thì nội đều đặc biệt để dành phần cho tôi. Tôi vốn ghét thịt mỡ, bánh tét hay bánh chưng đều chỉ ăn vỏ nếp bên ngoài mà không động tới nhân bên trong. Thế nên hai món bánh cấp, bánh cúng với tôi chính là món ăn khoái khẩu. Và đương nhiên, nội biết rành điều đó.

Tôi không bao giờ ăn vặt, tiền quà bánh ba mẹ hay nội cho tôi đều bỏ ống nuôi heo. Thế nên chị tôi cũng vì lý do này mà bị mắng. Nội bảo suốt ngày cứ chóp chép cái miệng, cho bao nhiêu thì ăn hết bấy nhiêu biểu sao không nghèo, chẳng ngóc đầu lên được. Chuyện đến tai bác tôi, bác tự ái cái vụ nghèo của nhà mình nên “bắt” chị về. Kể từ sau lần đó, chị tôi về nhà ba mẹ ở luôn, không ở cùng với nội nữa.

Giờ nghĩ lại, nếu tôi ở vào hoàn cảnh của chị, tôi có “ghét” nội không? Tôi có phản ứng như chị, có cảm thấy nội bất công? Tôi cũng không biết nữa. Nhưng có một điều tôi biết rất rõ là cái ngày nội mất, chị tôi không những để tang mà còn khóc chết đi sống lại giống như tôi.

Sau này có dịp tâm sự cùng chị, tôi hỏi chị còn giận nội, còn ghét tôi không thì chị cười xòa bảo rằng chuyện đã qua lâu lắm rồi, tôi còn để bụng làm gì. Chị còn nói là tại nội thương nên mới la rầy, uốn nắn chứ đâu phải ghét bỏ gì, nội chừa bánh cho tôi thì cũng để dành trái cây phần chị mà.

Nghe chị nói, tôi bỗng thở phào nhẹ nhõm. Hóa ra nội thương đồng. Vì thương nên nội hiểu rõ tánh ý từng đứa mà bảo ban, dạy dỗ. Lúc này, tôi càng thấy thấm thía ý nghĩa câu nói “Thương cho roi cho vọt” của người xưa.

Nội một đời vất vả, hết vì con rồi lại lo cho cháu, chưa phút giây nào tôi thấy nội được thảnh thơi. Ước mơ phụng dưỡng nội để nội có một cuộc sống an nhàn, thoải mái hơn chưa thành thì nội đã ra đi.

Nội giờ đã không còn, chiếc cối xay cũng nằm lặng yên một góc nhà mát – nơi gia đình tôi lưu giữ những ký ức về nội, thân xác nó còn đây nhưng linh hồn nó có lẽ đã theo nội từ lâu. Mỗi lần đi ngang qua chiếc cối xay là bước chân tôi lại ngập ngừng, lòng bỗng dưng nhớ thương nội da diết.

Thương nội cả đời còng lưng gánh nặng, nhọc nhằn vì cháu con. Thương như thân cò lặn lội trong câu hát ru ngày xưa của nội. Thương nhiều lắm…

Nguyễn Minh Ngọc Hà (Bình Dương)