Bài dự thi: GIA ĐÌNH CỦA TÔI 2021 – Ngôi nhà cũ!

Ngôi nhà thấp, trên nóc lũ chuột thường giá ổ ở đó. Nhớ có lần, tôi đang ngồi học ôn thi đại học thì mấy con chuột con còn đỏ hỏn, chưa mở mắt rơi xuống đúng giữa quyển vở mình đang ôn. Em gái tôi cười “Điềm may đấy nha, năm này anh chắc chắn thi đậu”. Quả đúng thật, năm đó, tôi vào đại học.

Lần nào về chơi em gái tôi cũng bảo, nhà cũ sắp dỡ làm mới rồi, anh viết cái gì đó đi – ngôi nhà gắn bó và đã có biết bao nhiêu kỷ niệm với anh em mình. Lúc đầu, tôi chỉ cười rồi tự nhiên buột miệng ”nhà còn đó biết viết gì đây?”… Biết viết gì? Không phải không có gì để viết, mà thực ra ngôi nhà cũ ấy đã chất đầy kỷ niệm trong ngăn ký ức chúng tôi, chỉ là không thể viết hết ra…

Thế rồi, giờ đây khi chỉ còn được ngắm ngôi nhà cũ trong bức ảnh, tôi mới thấy như mình vừa mới mất mát một thứ gì rất quý giá… Cuộc đời có bao nhiêu cái mới sinh ra và dần đi theo năm tháng thành cũ, bỏ đi. Nhưng có những thứ càng cũ bao nhiêu càng có giá trị, thậm chí giá trị hơn cả khi nó còn mới. Ngôi nhà của chúng tôi cũng vậy, giờ thì nó chỉ còn trong hoài niệm nhưng luôn ở trong tâm trí chúng tôi. Căn nhà mới mọc lên trên cái nền ngôi nhà cũ ấy là một sự… hy sinh để cho cuộc sống về sau tốt hơn…

Ngôi nhà cũ của tôi chỉ là ba gian cấp bốn đơn sơ được xây từ thập niên bảy mươi của thế kỷ trước. Cha tôi kể, ngày ấy khi ra ở riêng, ông nội đã để lại ngôi nhà cũ của ông cho gia đình tôi. Ngôi nhà khi ấy còn rất đơn sơ, chỉ có mỗi hai gian bằng cột, xung quanh bao bọc bằng phên, mái lợp tranh. Thế rồi cơn bão năm 1982 ập đến quê tôi. Nhiều căn nhà trong làng trong đó có ngôi nhà của gia đình tôi đã bị bão quật đổ, vất vả lắm cha tôi mới sửa chữa và dựng lại được. Nhưng trong cái rủi có cái may, ngôi nhà nhờ vậy như được mặc thêm bộ áo mới, mái tranh được thay bằng ngói, đặc biệt nhà cũng được nới thêm thành ba gian rộng rãi, thoáng mát hơn. Từ đó đến nay, ngôi nhà cũng đã đôi lần tu sửa nhưng cơ bản vẫn còn giữ nguyên như xưa.

Ngắm kỹ bức ảnh ngôi nhà, những kỷ niệm thời ấu thơ trong tôi cứ lần lượt tràn về như những đợt gió mùa đầu đông – lạnh mà vẫn cảm giác ấm áp, xốn xang. Góc học tập là nơi gắn bó nhất với ba anh em chúng tôi. Gọi là góc học tập nhưng thực ra chỉ có mỗi cái bàn xiêu vẹo từ thời ông nội để lại, một cái giá sách và cái ghế dài do cha tôi tự đóng, đủ chỗ cho cả ba anh em cùng ngồi học. Ngôi nhà thấp, trên nóc lũ chuột thường giá ổ ở đó. Nhớ có lần, tôi đang ngồi học ôn thi đại học thì mấy con chuột con còn đỏ hỏn, chưa mở mắt rơi xuống đúng giữa quyển vở mình đang ôn. Em gái tôi cười “Điềm may đấy nha, năm này anh chắc chắn thi đậu“. Quả đúng thật, năm đó, tôi vào đại học.

Những đêm mùa đông giá rét, không gian lặng như tờ thi thoảng có tiếng chuột chạy sột soạt trên mái nhà và có thêm những tiếng động lạ. Những tiếng động lạ khiến cô em gái tôi không ít lần nhảy phắt lên giường và trùm kín chăn vì sợ. Mỗi lần như thế, tôi đều không nín được cười. Tiếng động ấy chẳng phải là tiếng của mấy con ma tôi thường hù dọa mà chỉ là tiếng động của những mảng tường lớn xung quang nhà rơi xuống nền. Nhớ ngày ngôi nhà bị phá, những bức tường gần như vôi vữa đã bong ra hết.

Những đêm bắt đầu vào hạ ngồi học bài, chúng tôi lại được thưởng thức âm thanh vo ve của lũ muỗi – những âm thanh… khốn khổ, đó cũng là cái cớ để tôi chuồn đi ngủ sớm. Góc học tập của chúng tôi có chiếc cửa sổ nhỏ, thỉnh thoảng một vài chú đom đóm vẫn hay lạc vào và bay khắp nhà lấp lánh thật thú vị. Mỗi khi về khuya, một chút gió bay vào mang theo cả mùi thơm phảng phất của hương hoa ngoài vườn.

Hình như mỗi mùa, ngôi nhà cũng kịp thay đổi để thích ứng với thời tiết khắc nghiệt của mảnh đất miền Trung. Mùa hè nóng bức, năm sáu cửa sổ mở tung hứng gió trời thoáng mát. Quanh nhà, những lũy tre rì rào gập mình xõa bóng mát xuống ngôi nhà. Tôi nhớ nhất cây xoài cha trồng bên cửa sổ, ban ngày tỏa bóng râm mát xoa dịu cái nắng kèm gió Lào rát bỏng, mấy chùm quả xoài đung đưa trong gió làm tan đi cảm giác nóng nực. Mùa đông đến, những cánh cửa sổ được cha đóng kín cảm giác ấm áp vô cùng. Mùa xuân, khi cái tết gần cận kề, hai anh em trai tôi bắt tay dọn nhà sửa soạn đón tết. Đồ đạc trong nhà được sắp xếp gọn gàng, bàn thờ lau chùi sạch bóng, những mảng tường bị bong cũng được trét lại và quét vôi trắng xóa, ngôi nhà như được thay áo mới thoáng đãng hơn, trẻ trung hơn.

Ngôi nhà còn gắn bó với anh em tôi với biết bao kỷ niệm vui buồn. Những lần tranh giành đồ chơi, bỏng ngô, cái kẹo, những trận đòn của cha… những trò chơi mà ngày nay sẽ chẳng bao giờ còn tìm thấy. Gần hai mươi năm làm bạn với ngôi nhà, không nhớ, không thương sao được.

Bữa cùng với thợ bắc thang trèo lên gỡ từng viên ngói đã ngả màu rêu xanh cũ kỹ, bất chợt nhìn xuống cái đường hoành phía dưới gần góc học tập ngày xưa…một dòng chữ viết bằng phấn trắng hiện ra: Ánh còn nợ ba roi mây… trận đòn năm xưa chợt hiện về. Lần ấy khi đi chăn trâu ở cánh đồng Nghi Thuận xã bên, chỉ vì mải chơi, tôi đã để trâu ăn hết cả một góc ruộng lúa đang thì con gái. Kết quả là trâu bị bắt về làng bên và cha tôi phải lặn lội sang nộp phạt những hai yến lúa khô khén. Lúc về, cha không nói không rằng bắt tôi nằm sấp ở giữa nhà trước sự chứng kiến của hai đứa em và phạt tôi 5 roi mây. Cái quần đùi bị vén lên, chưa đánh roi nào mà tôi đã khóc òa. Roi thứ nhất vụt xuống, tôi hét toáng lên vì đau. Đến roi thứ hai không thể chịu được nên tôi đã lăn mấy vòng để né tránh nhưng lại va người vào cái cột nhà. Cơ hội tốt để tôi thoát khỏi ba cây roi mây còn lại đã đến. Tôi nằm ôm bụng giả vờ đau quằn quại, mắt trợn trừng lên như người sắp bị ngất. Không ngờ, đứa em gái tôi nãy giờ hí hửng theo dõi lại hét toáng lên “Anh ngất rồi cha ơi! Đứng đánh anh nữa”. Nghe thế, tôi giả vờ nằm im thin thít, miệng sủi bọt mép như thể là ngất thật. Đứa em gái thấy thế càng hét to“Cha ơi, anh sủi cả bọp mép ra rồi kìa!”. Cha tôi lặng lẽ cất cái roi mây, cầm viên phấn, trèo lên ghế và ghi lên cái hoành…Thật lạ, đã bao nhiêu năm rồi nét chữ vẫn không bị mờ đi. Tôi nhìn chăm chăm vào đường hoành còn rõ chữ… mình còn nợ cha ba cây roi năm nào.

Giờ đây chúng tôi được sống trong căn nhà to đẹp hơn, nhưng cái tổ ấm nơi bắt đầu ấy vẫn thương nhớ biết nhường nào. Rồi đây xã hội còn phát triển hơn nữa, những ngôi nhà cũ cũng lần lượt sẽ mất đi, nghĩ đến thế thôi tự dưng lại cảm thấy chút buồn phảng phất. Đánh rằng vẫn biết, cái cũ sẽ phải được thay thế bằng cái mới, hiện đại hơn, tiện nghi hơn nhưng sao vẫn thấy xốn xang khi nghĩ về ngôi nhà cũ ấy – ngôi nhà cột ba gian, đơn sơ…

Ngôi nhà cũ của gia đình tôi nay đã không còn, em gái, em trai tôi cũng lần lượt lập gia đình, ra ở riêng nhưng hình ảnh ngôi nhà ấm áp, hạnh phúc thì vẫn còn đâu đó… đâu đó trong một góc trái tim của mỗi chúng tôi.

Nguyễn Đình Ánh (Nghệ An)