Bài dự thi: GIA ĐÌNH CỦA TÔI 2021 – Mẹ là lối đi về

Dẫu không được học nhiều, nhưng mẹ viết chữ rất đẹp nên mẹ được cử làm thư kí cho hợp tác xã nhiều năm. Mẹ còn tham gia lớp dạy xóa mù ở địa phương. Mẹ làm việc hăng hái, tích cực, luôn làm cho mình vất vả nhất để tạm quên đi nỗi nhớ bố trong những tháng ngày vò võ chờ chồng.

Tôi vừa gạt chân chống xe xuống, cũng là lúc mẹ vừa về tới, nhìn mẹ hai tay trĩu nặng với làn nhựa, túi bóng, chật đầy đồ ăn, đồ cúng mà thấy lòng xa xót quá. Hôm nay là ngày giỗ thứ 5 của cha tôi.

Năm nào cũng vậy, cứ đến ngày giỗ cha là mẹ lại tự tay đi chợ. Mặc dù đôi chân của mẹ giờ đã yếu lắm rồi, bệnh thoái hóa khớp hàng ngày vẫn hành hạ mẹ. Nhưng mỗi lần giỗ bố, mẹ luôn muốn tự đi chợ thật sớm, lựa chọn những đồ ăn mà bố thích ăn nhất, và tự tay nấu cơm cúng bố. Tình yêu của mẹ dành cho bố tôi là vậy, giản đơn mà đắm thắm. bao nhiêu năm trôi qua vẫn vẹn nguyên như thuở ban đầu. Như trong những câu chuyện chắp vá mà mẹ vẫn kể cho tôi mỗi khi nhớ bố.

Bố mẹ cưới nhau năm 1959, năm ấy mẹ mới tròn mười tám tuổi. Sau đó, bố đi học rồi đi công tác xa, lần lượt bốn đứa con ra đời là bao năm tháng tần tảo hi sinh của mẹ. Bố đi công tác biền biệt, một năm ghé qua nhà độ dăm lần, nhưng chẳng phải để mang tiền về cho mẹ. Thời ấy, lương của bố được tính bằng những cân gạo mậu dịch đen sì, toàn những mọt, những cân gạo ấy, mẹ để dành trộn khoai, trộn sắn nuôi mẹ già và nuôi lũ con thơ, còn mọi chi tiêu khác trong nhà, vẫn phải do mẹ lo toan bằng từng giọt mồ hôi mặn chát, bằng cái rét thấu xương khi lội xuống bùn cấy lúa vào những ngày đông tháng giá, hay những lằn lưng đỏ ửng cháy da trong những buổi trưa hè bỏng rát.

Bố tôi học giỏi, công tác tốt. Vì thế mà bố sớm thuộc diện được tổ chức cử đi du học tại nước ngoài. Bố thương mẹ lắm vì hoàn cảnh nhà neo người, mẹ già bệnh tật, đàn con nheo nhóc, một tay mẹ gánh gồng, vừa công việc xã hội, vừa chăm sóc gia đình, vất vả trăm đường. Bố không muốn đi, nhưng chính mẹ, đã lấy lời ngon ngọt khuyên nhủ bố. Mẹ rằng: đời mẹ vất vả, nhọc nhằn đã sớm phải lìa xa con chữ. Mẹ muốn bố dệt tiếp ước mơ của mẹ, làm gương cho anh em tôi sau này. Nghe lời mẹ, bố lên đường đi du học.

Bố sang CHDC Đức năm 1972. Bao nhiêu năm bố đi nước ngoài, là bấy nhiêu năm mẹ tảo tần làm lụng nuôi mẹ già, chăm đàn con nhỏ. Vất vả là vậy, nhưng mẹ vẫn hăng hái tham gia công tác xã hội. Dẫu không được học nhiều, nhưng mẹ viết chữ rất đẹp nên mẹ được cử làm thư kí cho hợp tác xã nhiều năm. Mẹ còn tham gia lớp dạy xóa mù ở địa phương. Mẹ làm việc hăng hái, tích cực, luôn làm cho mình vất vả nhất để tạm quên đi nỗi nhớ bố trong những tháng ngày vò võ chờ chồng.

Sau bốn năm du học, bố trở về. Ngày bố về, cả nhà háo hức đi đón, hành trang bố mang về là hai va li lớn…Ai cũng phấn khởi vui mừng, vì nghĩ – trong hai cái va li kia là bao đồ đạc đẹp đẽ giống như những người đi nước ngoài hồi ấy mang về. Hồi hộp mở ra: Chao ôi! toàn những sách! Những quyển sách tiếng Đức lớn nhỏ đủ loại vẫn còn thơm mùi giấy. Đó là toàn bộ tài sản của bố, những quyển sách bố nâng niu đến tận cuối đời.

Bố vừa về, lại được cử đi công tác xa, có khi vài tháng hay thậm chí cả năm mới được về nhà, mặc dù rất yêu thương mẹ và thương đàn con nhỏ dại nhưng vì hoàn cảnh nên bố không giúp gì được mẹ nhiều.

Mẹ lại tiếp tục chuỗi ngày tần tảo, lo toan cho các con từng bữa ăn giấc ngủ, một mình với bao gánh nặng gia đình đè nặng lên đôi vai còm cõi. Mẹ vẫn âm thầm và hăng hái tham gia công tác xã hội. Một mình mẹ đảm đương nhiều việc, vất vả trăm ngàn. Vậy mà mỗi lần bố về nghỉ phép, chào đón bố luôn là nụ cười đôn hậu và dịu dàng của mẹ, không một lời than vãn. Mẹ đã giấu bao nỗi nhọc nhằn, vất vả vào trong để cho bố yên tâm công tác.

Vất vả là vậy, nhưng mẹ vẫn chăm chút anh em tôi lắm. Ngày xưa, lũ trẻ con chúng tôi làm gì có nhiều món ăn ngon. Mẹ cũng chả có tiền mà mua đồ ngon của lạ. Từng miếng thịt mua phiếu luôn được mẹ kho mặn để dành cho anh em tôi có cái đưa cơm. Thích nhất là vào mùa gặt, mỗi khi mẹ ra đồng là anh em tôi lại háo hức đợi chờ, đi ra đi vào mong ngóng dáng mẹ thấp thoáng từ ngoài ngõ. Quà của   mẹ bao giờ cũng là mấy con muồm muỗm béo ngậy được giắt trong gấu quần xắn cao đến tận bẹn, anh em tôi nướng ăn sao ngon đến vô cùng!

Những ngày cận Tết, vui nhất là được mẹ dắt ra cửa hàng mậu dịch, mua mảnh vải phin hoa về mẹ lại tự cắt cho anh em tôi bộ quần áo mới để diện Tết. Có những lúc vườn nhà có quả hồng xiêm, quả bưởi hay nải chuối thì tôi, đứa con gái duy nhất trong nhà lại được mẹ ưu ái cho đi chợ cùng để trông hàng bán… Thật sung sướng biết bao khi được bám theo gánh mẹ, tung tăng qua một cánh đồng dài thơm mùi gốc rạ để đến phiên duy nhất trong chợ huyện. Giờ mỗi lần nghĩ lại, sao niềm hạnh phúc ngày ấy lại đơn sơ đến thế!

Anh em tôi lớn lên, đi học, đi làm, mới là lúc bố được về công tác ở huyện, đỡ đần mẹ ít nhiều, mẹ mới đỡ vất vả hơn. Song những khoản chi tiêu ở trong nhà vẫn chủ yếu đến từ gánh khoai, thúng thóc của mẹ. Anh em tôi lần lượt trưởng thành từ những giọt mồ hôi mặn nồng của mẹ, sự hi sinh của cha.

Giờ đây, cha đã đi xa, mẹ lại một mình còm cõi, cô đơn trong căn nhà cũ ngày xưa. Các con trưởng thành, mỗi người một việc, ít có thời gian về thăm mẹ. Một mình mẹ đối diện với tuổi già, với nỗi cô đơn và bệnh tật. Mỗi lúc trái gió trở trời, căn bệnh phổi và bệnh viêm khớp do di chứng bao năm lặn lội gió sương cứ hành hạ mẹ. Vậy mà chưa một lần mẹ than thở với các con. Mỗi khi con về nhà, nhìn dáng mẹ liêu xiêu với mái tóc trắng lòa xòa bay lất phất trong gió thoảng, không hiểu sao con lại nhớ đến lời thơ:

“Mẹ già như chuối ba hương
Như xôi nếp một, như đường mía lau”

Vâng, mẹ là chuối ba hương, là món quà quê dân dã mà ấm áp mà thơm ngọt. Là xôi nếp cái hoa vàng dẻo thơm, là đường mía lau ngọt thanh dịu mát. Mẹ luôn chắt chiu, dành dụm tất cả những gì tốt đẹp nhất trên đời để dành cho con.

Mẹ ơi! Biết là cuộc đời con người không tránh khỏi quy luật “Sinh – lão – bệnh – tử”, nhưng chỉ nghĩ đến ngày mẹ sẽ rời xa mãi mãi, sao con cảm thấy sợ hãi đến thế!

Còn mẹ là còn lối đi về. Bởi thế, những ai còn mẹ, hãy trân trọng những giây phút còn được gần bên. Xin được gửi lời chúc chân thành nhất đến tất cả những bà mẹ trên thế gian này luôn khỏe mạnh, bình an và hạnh phúc!

Nguyễn Thị Thanh Thúy (Hương Yên ngày 13/5/2021)