Bài dự thi: GIA ĐÌNH CỦA TÔI 2021 – Ký ức về nội tôi

Nội tôi không biết chữ nhưng nhớ rất “dai” và kể chuyện rất hay. Mỗi khi ông lên chơi là anh em chúng tôi xúm xít vây quanh để đòi ông kể cho bằng được những câu chuyện cổ tích như: “Cây tre trăm đốt”; “Thạch Sanh – Lý Thông”; Mục Liên – Thanh Đề”… mê đến khi anh em tôi ngủ quên đi lúc nào không biết, có khi tỉnh giấc thấy ông ngồi một mình nhìn xuống phố phường với nét mặt trầm tư buồn bã.

Hồi đó nhà tôi nghèo nên mỗi lần muốn nghe radio cũng là điều xa xỉ lắm. Khi chú út tôi mang về cho nội chiếc đài “Ấp chiến lược” có trước năm 1975 thì nội tôi vui mừng khôn xiết. Mỗi chiều ông cẩn thận lau chùi báu vật của mình bằng chiếc khăn lông sạch, rồi nhẹ nhàng vặn chiếc volume để nghe thời sự trên chiếc võng bằng lá bàng, coi chiều tâm đắc lắm. Có đêm ông nằm áp tai vào chiếc radio để theo dõi tình hình chiến sự hay thưởng thức các tuồng cải lương như “Mùa thu trên Bạch Mã Sơn”; “Áo vũ cơ hàn”; “Kiếp nào có yêu nhau”… có khi thì ông mải mê mấy bài vọng cổ “Tình Anh bán chiếu”; “ Võ Đông Sơ – Bạch Thu Hà”; “Cô bán bánh bông lan”…

Thời gian trôi đi mấy mươi năm, nội tôi mất đã lâu. Nhiều lần các chú tôi định vứt chiếc radio cũ đi cho đỡ vướng vì nó đã trở thành “đồ cổ”, nhưng mẹ tôi nằng nặc giữ lại để làm kỉ vật của ông bà. Cứ vài hôm bà lại mang nó ra lau chùi cẩn thận và trân trọng đặt nó ở chiếc bàn nhỏ nằm cạnh di ảnh nội tôi rồi mở ra nghe với đôi mắt đỏ hoe thương nhớ.

Tôi vẫn nhớ mỗi khi nội dưới quê lên thăm lũ con cháu đều mang theo lủ khủ quà bánh được cốt chặt trong các giỏ đệm. Nhiều nhất là bánh lá dừa nhưn chuối, nhưn đậu xanh, đậu mỡ… mà chỉ có quê tôi (xã Đại Điền, huyện Thạnh Phú, tỉnh Bến Tre) mới tuyệt hảo. Mẹ tôi thì ưa món chuối xào gừng, ba khía xứ cồn Thạnh Hải, Thạnh Phong, ba tôi lại thích mấy con gà vườn Bến Tre xé phay chấm muối ớt nội mang lên. Nội nói thấy làm bánh lá dừa đơn giản vậy chớ cực “trần thân” lắm. Ăn để nhớ ông bà, hồn cốt quê hương. Chốn đô thành tuy muốn mua gì cũng có, siêu thị mọc đầy nhưng có những món quê hương mình mới có đó con.

Nội tôi không biết chữ nhưng nhớ rất “dai” và kể chuyện rất hay. Mỗi khi ông lên chơi là anh em chúng tôi xúm xít vây quanh để đòi ông kể cho bằng được những câu chuyện cổ tích như: “Cây tre trăm đốt”; “Thạch Sanh – Lý Thông”; Mục Liên – Thanh Đề”… mê đến khi anh em tôi ngủ quên đi lúc nào không biết, có khi tỉnh giấc thấy ông ngồi một mình nhìn xuống phố phường với nét mặt trầm tư buồn bã.

Cũng có lần ba mẹ tôi bất hòa cãi nhau, nội tôi cũng đón xe đò dưới quê lên để giảng hòa. Không hiểu ông nói gì (lũ trẻ chúng tôi không được nghe) nhưng sau đó gia đình tôi lại thuận hòa vui vẻ. Sau đó ông lại về với mồ mả ông bà, bà con lối xóm. Ông hay dạy chúng tôi: “Chim có tổ, người có tông”, dù bận bịu đi mấy cũng tranh thủ về thăm ông bà, cha mẹ, anh em. Tiền bạc kiếm thì dễ chớ tình nghĩa khó kiếm lắm. Hay về để còn đi quét mộ tổ tiên, về để biết dòng, biết họ, biết gia phả ông bà. Đừng có “a lô” về nói bận việc nầy, bận việc khác, hay gởi quà bánh mắc tiền cúng kiếng ông bà, hay gởi tiền về quê để người lớn ăn tết. Người ta cần cái tình, cái nghĩa nhiều hơn.

Lúc nội tôi còn sống (cách nay cũng đã 30 năm), mỗi khi theo ba mẹ tôi về quê, chúng tôi thường theo ông đi chợ tết từ một, hai giờ sáng trên những chiếc xuồng 5 lá ra chợ huyện. Do không đứa nào biết bơi, ông phải cột vào cổ tay mỗi đứa hai cái can nhựa loại 5 lít để phòng khi bất trắc. Vui nhất là nằm dưới xuồng được trải chiếu rất mát mẻ, lại được nghe ông ca vọng cổ rất “mùi”. Sau khi mua lỉnh kỉnh mứt bánh, trà, rượu, thịt heo, gà vịt, rau cải… mấy ông cháu lại quay về nhà trong niềm vui hân hoan. Mấy ngày tết chúng tôi lại theo ông đi chúc tết, thăm viếng họ hàng. Ông nói: đi để biết họ, biết hàng, không đi rồi quên hết, vậy là có lỗi với tiền nhân nhiều lắm.

Mấy mươi năm qua, ba mẹ và chúng tôi luôn giữ đúng lời hứa với nội, đón tết dưới quê với dòng tộc rồi mới trở về chốn đô thành. Riết dần quen. Cả đại gia đình cùng có mặt như một qui luật bất di, bất dịch. Vậy mà hai cái tết vừa đi qua, chúng tôi đã không về quê đón tết do cơn đại dich Covid – 19. Buồn. Tiếc nuối và thật có lỗi với nội. Chúng tôi mong dịch bệnh sớm qua đi để lại cùng về thắp hương cho ông bà, dòng tộc, lại được nghe kể thêm những câu chuyện của nội tôi.

Phan Thị Anh Thư (Cần Thơ)