Bài dự thi: GIA ĐÌNH CỦA TÔI 2021 – Gia tài cho con

…người đàn ông tóc đã hoa râm vạ vật nằm một góc quán cà phê võng (nhưng chỉ uống trà) để chờ vợ… làm đẹp. Khi mần tóc đôi ba tiếng. Lúc mần nail mấy chục phút đồng hồ. Người đàn bà là vợ ông không còn trẻ nữa, nhưng nét mặt luôn rạng ngời tươi nguyên một kiểu hạnh phúc rất khó diễn tả. Nét mặt của người đàn bà được nuông chiều.

Bà kém ông năm tuổi. Nghe nói đó là khoảng cách lý tưởng cho những cặp vợ chồng. Hồi bà được gả cho ông, trai tráng trong làng thất tình ba bốn mối. Hồi ấy bà đẹp. Giờ cũng đẹp nhưng là nét đẹp của thời gian, mặn mòi hơn tuổi thanh xuân má thắm môi hồng.

Ngày bà sang ngang, chú bảy Hiên, người bạn cùng ấp thanh mai trúc mã một thời buồn đến cay mắt. Khóc thương mình cũng có. Vì thương bà lại càng nhiều. Chứ bà có phải xấu tệ gì đâu, đi ưng thằng cha khỉ gió ốm tỏng teo, nhà lại nằm tuốt xứ mút chỉ cà tha, cách sông cách đò, khỉ ho cò gáy.

Mà xóm quê ông buồn thiệt. Bữa bà về ở hẳn, nhìn sau hè đồng nước mênh mông, xung quanh bốn bề heo hút, bà cũng rờn rợn thần hồn. Lại nghe kể xứ này hồi nẳm đánh Tây, lính tráng chết nhiều vô kể. Chỗ mấy rặng trâm bầu mọc trong lùm rậm, dân đi soi nhái đêm thi thoảng thấy lính ngồi hút thuốc hoài. Được cái dân đây biết sống hồn nhiên. Đời nghèo nhưng hào sảng. Tối lửa tắt đèn luôn có bạn.

Nhà chồng bà, tức nhà ông, nghe đâu tá điền có tiếng bao đời. Ông lại là con út, mà cái câu “giàu út ăn, khó út chịu”, quả tình chẳng sai đi đâu được. Cha chồng bà mù lòa do cườm nước đâu hồi hơn bốn chục tuổi. Kể mà ngày xưa y học tân tiến thì có lẽ đã không đến nỗi nào. Mất đi ánh sáng ở tuổi đời còn sức lao động trong một gia đình thiếu trước hụt sau khiến cho người đàn ông vốn là trụ cột gia đình trở nên bẳn tính và khó chiều dữ lắm. Nhưng má chồng bà mới là người muôn phần cay nghiệt hơn. Dâu trẻ làm bất cứ gì bà đều không vừa ý, như bao bà mẹ chồng “nức danh” thời bấy giờ. Má chồng khắt khe quá, bà nước mắt chan cơm mỗi bữa. Đến như đường con cái, việc bà sanh liền hai đứa con gái đầu lòng cũng khiến má chồng mắng nhiếc nặng nhẹ. Cái chuyện nối dõi tông đường thời ấy quả còn nặng nề.

Ba má chồng khó một đằng đã mệt, bà còn phải săn sóc thêm bà chị chồng không may mắc bệnh tâm thần. Những ngày yên lành thì thôi, chứ những khi “trái gió trở trời” thì khổ không cách gì tả được. Khổ nhứt là những lúc bà chị chồng bị hành kinh. Bà rửa ráy lau dội, giặt giũ phơi phóng mỗi ngày mà vẫn phải chịu biết bao lời nặng nhẹ.

Ở với nhau hơn ba thập kỷ, ông bà có với nhau ba mặt con. Hai gái và một trai. Nghe kể để ba đứa con được khôn lớn tới ngày hôm nay, ông bà phải trần ai lắm. Hồi mới sanh, đứa thì đau ban này đứa lại đau ban nọ. Ông lặn lội tìm thuốc, cuốc bộ xứ này sang xứ khác. Bà bồng con đi gõ cửa hết nhà thầy thuốc này đến nhà bác sĩ khác để xin người ta cứu lấy con mình. Ai trời sinh voi sinh cỏ thì không biết, chứ bọn trẻ của ông bà đều thuộc hàng con ranh, con lộn khó nuôi. May nhờ trời qua đốt cả ba, đứa nào đứa nấy đều trắng da dày tóc. Ngoảnh lại, ông bà đã vất vả quá nửa đời.

Tưởng gì con cái trưởng thành là như cánh chim, bay vút phương trời. Đứa đi làm xa, đứa sớm thành gia lập thất. Rốt cuộc quanh đi quẩn lại chỉ có ông bà đồng hành cùng nhau. Từ hồi khổ nghèo đã ngọt bùi xớt chia, sau này đủ đầy thì vẫn sống y như thế. Xưa không tiền không ruộng đất, bà với ông đi suốt lúa mướn qua từng cánh đồng. Hễ ông vác lúa bó thì bà đứng họng suốt cho máy ăn. Hễ ông đứng cho ăn thì bà hì hụi phành bao, hứng lúa. Giờ không cần đi mần mướn mần thuê mà vẫn có cái ăn, ông bà vẫn chịu khó, vẫn cùng nhau trong muôn sự ở đời.

Nhà có cậu con trai ít nói, nhưng hai cô con gái thì vẫn hay nhỏ to hoài. Tụi nó thắc mắc mãi: Sao hồi xưa mẹ khổ tận cam lai vậy mà vẫn làm dâu nội được mấy chục năm ròng hay ta? Hoặc, sao tía má sống với nhau mấy chục năm mà chưa bao giờ nghe tranh luận cãi vã gì to tát thì đúng là khó mà tin cho được.

Bà nhếch môi biểu: Tao với tía bây cãi hà rầm tại tụi bây không biết. Nhưng cha mẹ văn minh ai lại gây lộn trong nhà cho con nít nó cười. Có gì ra ruộng cự, nào cự xong thì về. Mà đã về thì bỏ qua hẳn. Vậy người ta mới sống được.

Còn như cái chuyện ăn ở với nhau, bà không nói vì sao bà cắn răng chịu đựng cảnh mẹ chồng nàng dâu khổ cực. Đời ông bà cũng có lúc bỏ nhau ấy chứ, nhưng chia con cái xong không tới ba bữa lại quay về. Hồi nhỏ xíu, mấy đứa con của ông bà đâu có hiểu vì sao mà bà lại quá đỗi bao dung. Lớn lên biết hết mọi vui buồn ghét yêu, mới hay chữ thương khiến người ta nặng nợ. Cứ nhìn những giọt nước mắt đàn ông của ông rơi len lén khi chờ kết quả xét nghiệm khối u của bà lành hay ác, hay vẻ lóng ngóng khi chờ bà phẫu thuật cắt bỏ hết hai buồng trứng, đến kẻ ngốc còn biết ông thương bà như sinh mệnh mình. Còn như bà có lúc cũng giận ông chứ, bỏ xuống nhà con gái chơi rất thong thả và hả hê, chừng đến khi lên mâm cơm, nhìn món cá kèo kho củ cải trắng bốc khói thơm tho, cứ tặc lưỡi miết dài: Tía bây ưa món này dữ lắm.

Có lúc đánh bạo, mấy đứa con cũng hay gửi thắc mắc tới ông bà. Đứa thì hỏi: Sao má có lúc “lộng quyền” quá mà tía cưng chiều chi mà dữ vậy? Đứa lại thỏ thẻ: Tía có khi cũng toàn nói ngang, rồi hay lặp đi lặp lại điều má không ưa, tỉ dụ như tắm xong mà không chịu khóa nước, mà sao má chịu ở với tía tới chừng này.

Tưởng hỏi khó vậy ông bà sẽ đứng hình. Đâu dè ai cũng trả lời gọn hơ. Ông thì biểu: Cái ơn của má bây lớn lắm, ba má tía đến trăm tuổi già má bây vẫn chăm sóc đỡ nâng, tiêu tiểu tắm gội, quạt nồng ấp lạnh, nướt rót cơm dâng chưa bao giờ lỗi đạo; ngay như cô sáu bây cuồng tâm loạn trí, má bây vẫn không ngại cái thối hôi mà hết lòng săn sóc một con người như vậy chỉ vì đó là người thân của tía…thì con ơi, tía nợ má bây cái ơn trời biển chứ khác gì.

Bà thì trả lời ngắn gọn hơn: Ổng đi tắm mà quên tắt van thì cũng như má nấu cơm mà đi năm đồng bảy đổi đến quên chắt nước. Vậy mà tía bây ổng chớ hề trách má một tiếng, kể mà cơm có nhão, ổng cũng xúi má mần con gà con vịt bỏ vô thành nồi cháo là rồi.

Thì ra có một kiểu gắn bó trọn đời như vậy: Người này luôn nhìn vào điểm tốt nhất của người nọ, còn người nọ một khi muốn trách móc người kia thì luôn nhìn lại khuyết điểm của cá nhân mình. Thì đời có ai là hoàn hảo đâu. Ông bà cũng đâu ngoại lệ.

Để rồi thi thoảng lũ con của ông bà lại bị đốn tim khi nhìn thấy hình ảnh người đàn ông tóc đã hoa râm vạ vật nằm một góc quán cà phê võng (nhưng chỉ uống trà) để chờ vợ… làm đẹp. Khi mần tóc đôi ba tiếng. Lúc mần nail mấy chục phút đồng hồ. Người đàn bà là vợ ông không còn trẻ nữa, nhưng nét mặt luôn rạng ngời tươi nguyên một kiểu hạnh phúc rất khó diễn tả. Nét mặt của người đàn bà được nuông chiều.

Lúc ấy, chúng như thấy mình có cả một gia tài.

Hồ Thị Linh Xuân (Sóc Trăng)